به گزارش ثریا نشستی با سخنرانی حجت الاسلام حمید پارسانیا با موضوع «عقل در جهان اسلام و جهان مدرن» با همت مدرسه عالی مطالعات اسلام و غرب در قم برگزار شد.
در ابتدا پارسانیا با اشاره به روایتی از علل الشرایع شیخ صدوق در مورد عقل گفت: عقل جایگاه ویژهای در هستی دارد و در روایت معتبر داریم که عقل اولین مخلوق است. اساسا نظام عالم یک هویت عقلی دارد. عقل موجودی متعالی، مجرد و فوق زمان و مکان است و این عقل غیر از عقل آدمهاست، البته ربطی بین عقل آدمها و این عقل مجرد وجود دارد و از همدیگر جدا نیستند، بلکه به یکدیگر پیوند دارند.
استاد دانشگاه تهران اظهار داشت: عقل انسان که قوه نفس انسانی است میتواند از این عقل مجرد پرده بردارد. عقل در واقع نور است و روشنایی بخش و حقایق امور عالم با آن شناخته میشود.
وی در ادامه به عقل در جهان اسلام پرداخت و گفت: همه آدمها عقل دارند و عقل، شرقی و غربی و زن و مرد و سیاه و سفید ندارد. اگر در جایی دیدید عقل نبود، قرآن زیر سوال میرود و آنجا باید شک کرد، چون عقل بالقوه در همه اقوام و طوایف و در تمام زمانها بوده است.
وی با بیان اینکه عقل مختص به جغرافیا و تاریخ خاصی نیست، گفت: اقوام مختلف به گونهای زمینههای عقلی بینشان وجود داشته است و به خاطر عقل است که میتوانیم حرف بزنیم. بر همین اساس است که در هر جای جهان میراثی از عقلانیت بوده مسلمانان آن را اخذ کردهاند. مسلمانان روش سقراط را اخذ کردند ولی اسطورههای یونانی را کنار گذاشتند. در یونان توجه به عقل به عنوان یک موجود مجرد و موجودی در انسانها، وجود داشت و در جهان اسلام هم همین مورد توجه بوده است. البته ربط عقل درون انسان و عقل مجرد همیشه مورد جستجو بوده است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه گفت: در اعتقاد دینی نبی به فرشته یعنی عقل متصل شده است و به نظر ما کار امام زمان(عج) تکمیل عقول آدمیان است. ما در دنیای اسلام همیشه عقلگرایی داشتهایم، اما جریانهای ضد عقلی نیز وجود داشتهاند و در جهان اسلام هم خیلی جاها عقل سرکوب میشده است، حتی در ایران هم همین سرکوب عقل وجود داشته است. قویترین جریان ضد عقلی در میان مسلمانان عثمانیه است که معاویه آن را تبلیغ میکرد. این جریان سوال را حرام میدانستند و تفکر مجسمه متعلق به این جریان است. بعدها جریان عثمانیه تعدیل شد و در اهل حدیث و ظاهریها نمود پیدا کرد.
پارسانیا در بخش دیگر سخنانش با اشاره به عقل مدرن گفت: در مسیحیت، عقل مخلوق که نور است وجود دارد، اما وقتی مسیحیت به سمت تشبیه و أب شدن إبن میرود عقل را هم به قتلگاه میبرد. عقل، تثلیث و خداوندگان متعدد را نمیپذیرد، لذا وقتی سخن از تثلیث میشود، عقل سرخورده میگردد. در مسیحیت هر چه به دین نزدیک میشوی از عقل فاصله میگیری و چیزی دینیتر است که از عقل دورتر باشد. بعد از رنسانس بازگشتی به سوی عقل میشود و اولین فرد دکارت است که به سوی عقل میرود و شک میکند، البته شک دکارت دستوری است. عقل دکارتی فرشته و موجود مجرد نیست، عقل فقط قوه نفس انسانی میشود و شعاع یک حقیقت دیگر که با اتصال با آن حقیقت عقل انسانی روشن شود، نیست. تنها جسم و نفس و خدا جوهرند و عقل نزد دکارت جوهر نیست. در واقع عقل دکارت شهودی، به معنایی که مد نظر ماست، نیست، بلکه مفهومی و استدلالی است. شهود نزد دکارت به معنای وضوح مفهومی است که شهود مورد نظر ما نیست. یعنی اگر از دکارت بپرسیم از کجا آوردهای میگوید خودم متوجه شدم، بله عقل نزد دکارت نور است، اما پشتوانه وجودی خودش را قطع کرده است.
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در تطور مفهوم عقل مدرن به کانت اشاره کرد و گفت: در مقطع بعدی کانت است که اصلا به شهود عقلی قائل نیست و مواجهه او با جهان حسی است. وقتی سوال میشود مفاهیم عقلی را از کجا آوردی، میگوید عقل، عقلی که بُن مایه خودش را که شهود است، بریده است. عقل کانت یک عقل سوبژکتیو است. چون همه چیز را برای فاعل شناسا میبیند، میگوید: در واقع مفاهیم عقلی چارچوب ذهنی ما هستند و ما صورت جهان را میسازیم، در حالی که در دیدگاه اسلامی ما صورت جهان را مییابیم.
وی افزود: کانت معتقد است حقیقت متافیزیک، چیزی جز مفاهیم معرفتی نبوده است، لذا میگوید متافیزیک مُرد و جای آن معرفت شناسی نشست! جهان خارج را هم با عینک عقلی میشناسیم که برساخته خود ماست. حقیقت عقل در کانت از دست رفت و حرفهای کانت در غرب مرجعیت یافت. کلیسا ادعای شهود نبی داشت، اما در دکارت شهود نبی کنار رفت و در کانت عقل صورت به جهان میدهد و جنبه متعالی خودش را از دست داد و عقل اینجا مُرد. البته عقل در کانت شبه متعالی است.
وی در توضیح نوکانتی گفت: نوکانتیها آمدند و گفتند این عینک (عقل) هم ثابت نیست و برساخته است و هر قومی در تعاملات خودشان عقل را میسازند و برای همین آن را عقلانیت میگویند. نه متعالی است و نه شبه متعالی، بلکه کاملا برساخته و ساخته اراده انسان است، برای همین عقلانیت در فرهنگها فرق میکند. در اینجا عقل یک پدیده کاملا فرهنگی و تاریخی شد، محصول عمل و اراده انسان، انسانها به دلیل خواستههای متفاوتشان، عقلانیتهای مختلف دارند. اینان معتقد به تقدم اراده بر عقل بودند و عقل را محصول اراده میدانند. این عقل دیگر متعالی و مقدس نیست، کاملا سکولار و فرهنگی است.
در مرحله بعد عقل ارتباطی را داریم که انسان در ارتباطاتش در لحظه عقل را میسازد. هرمنوتیک عقل محور در این فضا سیر میکند. معتقد است متن و ماتن مُرد و فهم خواننده محور است. عقل دیروز یک معنا و امروز یک معنای دیگر را میفهمد و این عقل جدید است. جاهلیت مدرن یعنی همین! جایی که اثری از عقل نیست. البته چون فطرت انسان عقلانی است نمیتوانیم بگوییم عقل کاملا محو شده، اما در سطح فرهنگ یک جریان ضد عقلی غالب آمده است و تفسیر آنها از عقل یک تفسیر غلط است که روز به روز در حال عوض شدن میباشد و همین سردرگمی عقل سردرگمی علم را به همراه آورده است.
منبع: خبرگزاری مهر
صد هزار نفر به جامعه معلمان اضافه خواهند شد
صد هزار نفر به جامعه معلمان اضافه خواهند شد
آغاز ثبتنام متقاضیان شرکت در آزمونهای نهایی برای ترمیم یا ایجاد سابقه تحصیلی
برگزاری اجلاس رؤسای دانشگاههای برتر ایران و روسیه به میزبانی دانشگاه تهران
علوم پایه نیازمند بودجه مناسب است/باید تصمیمات بزرگ گرفته شود
نخستین سکوی تامین مالی جمعی ارزی_ریالی کشور در اینوتکس ۲۰۲۴ رونمایی میشود
اعطای جایزه البرز دانشآموزی در آبان ماه
جهاد دانشگاهی دو هزار میلیارد تومان دانش تولید کرده است
برگزاری آزمون کارشناسی ارشد علوم پزشکی؛ ۱۰ و ۱۱ خرداد
دانشجویان دانشگاه کمبریج هم به جمع معترضان ضد رژیم صهیونیستی پیوستند
دانشگاه آزاداسلامی در همه استانها پروژه مسکن دارد
نتایج آزمون EPT اردیبهشت دانشگاه آزاد اعلام شد
نخستین نشریه نمایه شده ایران در مطالعات مدیریت معرفی شد
ضرورت شناسایی و تعریف فناوری نرم حلال
بورسیه دانشجویان اخراج شده از دانشگاههای آمریکا
انتشارات موزه انقلاب با ۴۷ اثر چاپ اولی به نمایشگاه کتاب میآید
افشای رازهای دوبلین در نمایشگاه کتاب تهران
خواسته اصلی دانشجویان آمریکایی و اروپایی، همبستگی با ملت فلسطین است
عدم استفاده بهینه از منابع موجب کاهش بهرهوری در دانشگاهها میشود
تلاش سیا برای دزدیدن زیردریایی هستهای
پیش بینی دانشمندان درباره مرگ زمین و پایان حیات
سدان ال ۹۰ هم بومی سازی شد+عکس
خودروی شیک خارجی که نوه پژو ۴۰۵ است+عکس
برگزاری آزمون میان دوره پیش کارورزی پزشکی؛ ۱۷ خردادماه
کشف اتفاقی یک شهاب سنگ در لرستان+عکس
دانشگاه تربیت مدرس در میان برترین دانشگاههای ایران در نظام رتبهبندی سکیمگو
تشکیل کارگروهی در وزارت آموزش و پرورش برای عملیاتی کردن فرامین رهبری
شبهات دانشآموزان زیاد اما عمق کمی دارد/ برنامهریزی برای اوقات فراغت تابستان دانشآموزان
نمایشگاه کتاب تهران متعلق به جریان فرهنگ و ادب کشور است
رمان تو خواب میکاییل هستی رونمایی میشود
برگزاری مسابقه رباتیک ورزشی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر
رشتههای پزشکی براساس نیاز کشور و تعداد داوطلبین ساماندهی میشود
کمبود یک هزار عضو هیات علمی در دانشگاه فنی و حرفه ای
اجرای شیوهنامه نظام استاد شاگردی در دانشگاه آزاد اسلامی
جدول زمانبندی نقل و انتقال دانشجویان پزشکی/ آخرین مهلت ثبت نام
برای اولین بار در ایران آزمون بورسیه باهچه شهیر برگزار می شود
آگهی/ خرید بهترین تشک طبی
آزمون میان دوره پیش کارورزی پزشکی ۱۷ خردادماه برگزار میشود
شیوه نامه افزایش حقوق و دستمزد سال ۱۴۰۳ دانشگاه آزاد تشریح شد
۲۴۰ رشته محل دانشگاه آزاد در واحدهای بزرگ ادغام شد
شخصیت قصههای ایرانی بر روی پوستر نمایشگاه کتاب
شرایط دریافت وام دانشجویی چیست؟
افزایش حضور دانشگاههای ایرانی در رتبهبندی آسیایی تایمز ۲۰۲۴
کمبود ۷۰ هزار نیروی پرورشی و مشاور در مدارس
دولت سیزدهم مجدانه بهدنبال ارتقای منزلت و معیشت معلمان است
علوم پایه نیازمند بودجه مناسب است/باید تصمیمات بزرگ گرفته شود
شورای راهبردی دانشکده علوم خانواده درمسیر شکلگیری/برخی شخصیتهای حقوقی عضویت را نپذیرفتند
جذب سرباز امریه در سازمان جهاددانشگاهی صنعتی شریف
استقبال کم فرهنگیان از طرح بکارگیری دوباره بازنشستگان/ نرخ حقالتدریسها، علت عدم استقبال
حضور گروههای مردمی در فعالیتهای پرورشی
رایگان بودن مدارس سمپاد برای دانشآموزان ۴ دهک اول/ والدین تخلفات را اطلاع دهند
سرکوب دانشجویان آمریکایی حامی فلسطین با لابی رژیم صهیونیستی صورت میگیرد
نشریات دانشجویی روایتگر جنبشهای دانشجویی در حمایت از غزه باشند
پیام تسلیت رییس دانشگاه تهران در پی درگذشت دانشجوی نخبه
در نشست هماندیشی وزرای ادوار وزارت علوم چه گذشت؟
کسب چهار افتخار علمی بینالمللی توسط عضو پیوسته فرهنگستان علوم
ضرورت مشارکت ذینفعان حوزه علوم انسانی در تدوین سیاستها
ماده واحده «اصلاح ماده 4 آییننامه شورای تخصصی حوزوی»
صدور مجوز اجرای ۲۴دوره کوتاه مدت اشتغالمحور در دانشگاه علمی کاربردی
انتشار کلید اولیه پنجاه و یکمین دوره آزمون دستیاری پزشکی
در چهلوششمین دوره مسابقه ریاضی دانشجویی در سطح کشوری، ۴ دانشجوی دانشگاه کاشان حضور یافتند و از این میان، ۲ نفر موفق به کسب مدال شدند.
درِ دانشگاههای ایران به روی دانشجویان معترض آمریکایی باز شد
موافقت دولت با راهاندازی دانشگاه فرهنگیان در گلپایگان
بیرون کردن دانشجویان فرانسوی توسط پلیس پاریس
مقایسه صحنه اعتراضات دانشجویی در ایران و آمریکا
ژاپن به دنیال اینترنت نسل ششم است
اعلام نتایج اولیه آزمون دستیاری پزشکی در نیمه دوم خرداد
شیوه صحیح امر به معروف و نهی از منکر مطابق با سیره امام صادق (ع)
اطلاعات فاش شده درباره پرچمداران ۲۰۲۴ هواوی +عکس
اعلام جدیدترین نتایج اعتباربخشی دانشکدههای پزشکی کشور
آمار نهایی انتخاب رشته در آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ اعلام شد
بازسازی چهره زن عراقی ۷۵ هزار ساله با اسکن سه بعدی+عکس
سونی برای آدمها کولر همراه ساخت+عکس
بی ام و وانت اتوماتیک ضدخش تولید کرد+عکس
زیباترین کهکشان مارپیچی که با تسکوپهای آماتوری هم دیده میشود+عکس
اسپاتیفای یکی از قابلیتهای خود را بیخبر پولی کرد
فشارهای اتحادیه اروپا عملکرد اپل را تغییر داد
چینیها از کپی تسلا رونمایی کردند+عکس
جزئیات هوش مصنوعی آیفون فاش شد
ظاهر عجیب جدیدترین خودروی فراری با یک موتور ۱۲ سیلندر+عکس
بازسازی چهره زن عراقی ۷۵ هزار ساله با اسکن سه بعدی+عکس
سونی برای آدمها کولر همراه ساخت+عکس
دستور ساخت جت ۱۰۰ نفره در ایران صادر شد
نقشه آبی زمین پس از نیم قرن دوباره کشیده شد+عکس
بی ام و وانت اتوماتیک ضدخش تولید کرد+عکس
تلاش سیا برای دزدیدن زیردریایی هستهای
سحابی خوش آب و رنگ کله ماهی در فضا ثبت شد+عکس
زیباترین کهکشان مارپیچی که با تسکوپهای آماتوری هم دیده میشود+عکس
اطلاعات فاش شده درباره پرچمداران ۲۰۲۴ هواوی +عکس
جزئیات هوش مصنوعی آیفون فاش شد
سدان ال ۹۰ هم بومی سازی شد+عکس
خودروهای ایرانی چشم کرهشمالی را گرفت+عکس
پیش بینی دانشمندان درباره مرگ زمین و پایان حیات
کشف اتفاقی یک شهاب سنگ در لرستان+عکس
فشارهای اتحادیه اروپا عملکرد اپل را تغییر داد
ژاپن به دنیال اینترنت نسل ششم است
چینیها از کپی تسلا رونمایی کردند+عکس
جنگنده رادارگریز سوخو ۷۵ روسیه به ایران میآید؟
اسپاتیفای یکی از قابلیتهای خود را بیخبر پولی کرد
۷۵ دانشگاه ایرانی در میان برترینهای آسیا در رتبهبندی تایمز
ظاهر عجیب جدیدترین خودروی فراری با یک موتور ۱۲ سیلندر+عکس
۸۰۰۰ هزار سال پیش چگونه انسانهای اولیه به این غار تاریک در فرانسه رفتند
خودروی جدید که شبیه گربهها ساخته شده است+عکس
ناسا یک پیام از فضا در نزدیکی زمین دریافت کرد
اقدامات وزارت بهداشت برای افزایش امید و انگیزه دستیاران پزشکی
شیوه صحیح امر به معروف و نهی از منکر مطابق با سیره امام صادق (ع)
دمای عجیب و غریب این سیاره گازی در فضا ثبت شد
ثبتنام پشت کنکوریها جهت ترمیم نمره آغاز شد
موافقت با افزایش حقالزحمه ساعت اضافه تدریس معلمان
هدیه ۲ میلیونی وزیر آموزش و پرورش به حساب معلمان واریز شد
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.